ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΗΣ ΑΡΤΟΤΙΒΑΣ

Το γεφύρι της Αρτοτίβας είναι το παλαιότερο που σώζεται στον Εύηνο ποταμό. Είναι χτισμένο στο στενότερο σημείο τον ποταμού και πριν συναντήσει ο Εύηνος τον παραπόταμο Κότσαλο.

Το γεφύρι της Αρτοτίβας εξυπηρετούσε την επικοινωνία της ευρύτερης περιοχής
της ενδοχώρας (Ναυπακτία, Καρπενήσι, Θεσσαλία) με τον κάμπο της Τριχωνίδας, το Μεσολόγγι και τις ακτές του Ιονίου.

Για την κατασκευή τον γεφυριού δεν υπάρχουν ασφαλή χρονολογικά στοιχεία. Η τοπική παράδοση αναφέρει ότι πρέπει να χτίστηκε την εποχή της Ενετοκρατίας, μεταξύ 1407 - 1499.

Τα χαρακτηριστικά, όμως, τον γεφυριού είναι τεχνικής Ηπειρωτών μαστόρων που κατασκεύαζαν γεφύρια την εποχή της Τουρκοκρατίας, γι' αυτό υποστηρίζεται η άποψη ότι το σημερινό γεφύρι κατασκευάστηκε το δεύτερο μισό τον 18ου αιώνα. Ίσως η τοπική παράδοση αναφέρεται σε παλαιότερο γεφύρι που υπήρχε στο ίδιο σημείο.

Η διαφορετική τεχνική του γεφυριού, συγκρινόμενη με τα άλλα γεφύρια του Ευήνου, μας παραπέμπει σε εποχές πριν την Τουρκοκρατία. Η παράδοση αναφέρει ακόμη ότι το γεφύρι δε στέριωνε και έπρεπε για να στεριώσει, να θεμελιώσουν έναν άνθρωπο. Έτυχε τότε να περνά από το μονοπάτι κάποιος αράπης που τον έπιασαν και τον θεμελίωσαν ζωντανό στο βάθρο του γεφυριού.

Ίσως αυτή η τοπική παράδοση να σχετίζεται με τη μάχη που έγινε στο γεφύρι το 1818, μεταξύ του οπλαρχηγού Ι. Αγγελάκη από την Αρτοτίβα και του Γιουσούφ Αράπη.

Επειδή η θέση τον γεφυριού ήταν στρατηγικής σημασίας, υπήρξε θέατρο πολλών μαχών.

Εκτός από τη μάχη που προαναφέρθηκε, τον Φεβρουάριο του 1828 οι Έλληνες οπλαρχηγοί υπό τον Γ. Μακρή, επιτεθήκαν στους Τούρκους στο γεφύρι της Αρτοτίβας. Τους κυνήγησαν και τους έκλεισαν στο χωριό, όπου έφθασε για βοήθειά τους ένας Δερβέναγας με τριακόσιους άνδρες.

«Τους εκαρτερέψαμε και αυτοννούς, μετά την μάχη έξω από το χωριώ και τους δώσαμε έναν χαλασμόν τρομερόν και τους επήγαμε κυνηγώντας περί το από τρεις ώρες δρόμου.»

Η τελευταία μάχη στο γεφύρι δόθηκε στις 11 Οκτωβρίου του 1943, μεταξύ Ε.Λ.Α.Σ και Ε.Δ.Ε.Σ. Μέχρι τη δεκαετία του '50, το γεφύρι παρέμενε σε χρήση. Λόγω της ιστορικής και αρχιτεκτονικής σημασίας του, το γεφύρι έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο από το 1995, με την υπ’ αριθμόν απόφαση ΑΡΧ/Β1/Φ33/39725/1077 ΦΕΚ 798/14-2-1995.

Το γεφύρι είναι μονότοξο, με άνοιγμα τόξου 22,50 μέτρα περίπου ενώ το ύφος του είναι 10,00 μέτρα και το πλάτος του είναι 2,50 μέτρα περίπου.

Το οδόστρωμα του γεφυριού είναι καλντερίμι, φτιαγμένο με μεγάλη προσοχή. Επειδή το οδόστρωμα είναι κεκλιμένο, υπάρχουν εκατέρωθεν πλατύσκαλα με μικρή κλίση και πλάτος περίπου 1 μέτρο. Στις πλευρές τον γεφυριού υπάρχουν στηθαία με ύφος 0,60 μέτρα.

Πηγή: Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αιτωλοακαρνανίας 2008 (Επιμέλεια Αντινομάρχη Γ. Χριστογιάννη επί Νομαρχίας Θύμιου Ν. Σώκου).